Naar aanleiding van het vernietigende Berenschot rapport over de tekortschietende consumentenbescherming is er een WPNR themanummer verschenen over erfpacht. WPNR is hét weekblad voor privaatrecht en notariaat met een redactie van 24 professoren in het recht onder verantwoordelijkheid van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie. In dit themanummer is een artikel opgenomen over onrechtmatig tot stand gekomen deskundigentaxaties.
WPNR – Een eerlijk proces bij Amsterdamse erfpacht? (pdf)
Onrechtmatig
Uit Wob-verzoeken blijkt dat de gemeente Amsterdam jarenlang onafhankelijke taxatiedeskundigen onder druk heeft gezet om duurder te taxeren, in het nadeel van erfpachters. De kosten zijn hierdoor ten minste 60% hoger uitgevallen, oplopend tot een veelvoud hiervan.
‘Om te bereiken dat deskundigen conform gemeentelijke werkinstructies gaan taxeren zijn zeven criteria voor een eerlijk proces geschonden die essentieel zijn voor een rechtmatige totstandkoming van de canon. De gemeente heeft geprobeerd om deskundigen op verschillende manieren te beïnvloeden om tot hogere canons te komen waarmee hun onafhankelijkheid is geschonden.’.
De zeven geschonden criteria zijn:
- instructie geven aan deskundigen
- deskundigen selecteren
- het niet bewaren van een professionele afstand
- het creëren van een financiële afhankelijkheid
- het aansprakelijk stellen van deskundigen
- het ter verantwoording roepen van deskundigen
- onrechtmatige hoor en wederhoor.
De gemeente heeft werkinstructies ten aanzien van taxatiemethoden die juridisch en financieel-rekenkundig onvoldoende onderbouwd zijn. De
jurisprudentie schrijft, anders dan de gemeente stelt, geen rekenmethodes voor en de wijzigingen in het grondprijsbeleid en in de werkinstructies van de parameters depreciatie, btw en canonpercentage vinden geen/onvoldoende steun bij wetenschappers en experts of in de Algemene Bepalingen.
De gemeente heeft geprobeerd om deskundigen op verschillende manieren te beïnvloeden om tot hogere canons te komen waarmee hun onafhankelijkheid is geschonden. De MVA-deskundigen geven blijk van partijdigheid door de goede procesorde niet te waarborgen en door de prijs te verhogen.
Ondemocratisch
Er zijn grote vraagtekens over de democratische besluitvorming. De gemeente heeft haar beleid onzorgvuldig ingevoerd door de werkinstructies jarenlang geheim te houden voor het college en de gemeenteraad.
Het college B&W heeft haar eigen erfpachtberekeningen vervijfvoudigd (!), zo blijkt uit het artikel. Raadsleden die daar vragen over stelden werd verteld dat erfpachters altijd terug konden vallen op de onafhankelijke deskundigen. Deze raadsleden werd niet verteld dat achter de rug om van erfpachters de deskundigen onder druk zijn gezet om de prijsverhogingen van het college te volgen.
Raadsvragen van D66 en VVD werden onjuist en onvolledig beantwoord. Een initiatiefvoorstel van het CDA, PvdD en PvdO uit 2017 om erfpacht in lijn te brengen met de wijze van taxeren van deskundigen door het instellen van een maximum grondquote (BSQ) werd weggewimpeld door het college B&W omdat het niet zou aansluiten bij de deskundigenpraktijk. Nu is duidelijk waarom.